Risico’s en kansen

De afgelopen jaren zagen we ons geconfronteerd met een aantal crisissen die ook in 2022 van betekenis zijn geweest. Zo was ook in 2022 Covid nog een factor van belang, naast de oorlog in Oekraïne. Beide hebben invloed gehad op Vebego en zullen dat ook in de toekomst nog hebben. Hoe groot deze invloed is op de korte en langere termijn is op dit moment nauwelijks te bepalen. Naast deze twee zaken hebben we in 2022 te maken gehad met torenhoge inflatie die ook nu nog doorwerkt.

Inflatie

De macro-economische gevolgen van de inflatie zijn duidelijk zichtbaar. De sterk stijgende grondstof- en energieprijzen raken Vebego direct. Ook de medewerkers van Vebego voelen de gevolgen van de inflatie. De sterk stijgende prijzen voor voedsel en energie zijn voor een groot deel van onze medewerkers een zware last. Druk op de koopkracht van onze medewerkers kan leiden tot meer stress en daardoor tot een hogere kans op verzuim en langdurige uitval. Dit risico wordt vergroot door het feit dat de covid-crisis nog steeds na-ijlt. De druk om de minimumlonen te laten stijgen of om cao-afspraken tussentijds aan te passen, zal voor Vebego een stijging van de kostprijs met zich meebrengen. Veel variabelen zijn nog niet goed kwantificeerbaar. Ook is er nog weinig zicht op – van overheidswege ingevoerde – economische herstelpakketten en sectorgerichte subsidies. Als sociale partner denken we ook in het overleg met vakbonden na op welke wijze wij als werkgever een bijdrage kunnen leveren aan het ondervangen van de gevolgen van inflatie. Een ander effect dat we direct binnen Vebego waarnemen, is de stijging van de inkoopkosten voor schoonmaakmiddelen en -materialen. Dit heeft een direct effect op de ontwikkeling van de kostprijzen van onze dienstverlening.

Op al deze gebieden zijn de managementteams van de bedrijven volop bezig om mitigerende maatregelen te nemen. Tegelijkertijd blijft het onduidelijk hoe lang de Oekraïne-crisis gaat duren en wat de uiteindelijke gevolgen hiervan zijn. Op dit moment kan Vebego de meeste invloed uitoefenen door de eigen medewerkers zoveel mogelijk te ondersteunen en waar mogelijk te helpen. Aandacht voor de oorzaken van verzuim en begeleiding van de medewerkers staat hoog op de agenda. Voortdurend in gesprek zijn en blijven met de opdrachtgevers maakt voor Vebego vanzelfsprekend altijd al deel uit van de dienstverlening. De intensiteit hiervan zal de komende periode zeker toenemen zodat we onze dienstverlening snel kunnen op- of afschalen en zodat we onze klanten maximaal kunnen faciliteren, ook in deze onzekere tijden.

Overige risico’s

Vebego moet oog blijven houden voor andere ontwikkelingen die het bedrijf kunnen raken. De covid-crisis lijkt voorbij, maar we zien nog steeds een piek in het aantal besmettingen en ziekmeldingen bij gebeurtenissen waar veel mensen bij aanwezig zijn, zoals carnaval en wintersport. Het verzuim neemt op dergelijke momenten, zo is de verwachting en ervaring, structureel toe. Daarnaast blijft een risico bestaan van een tijdelijke lockdown bij een sterke stijging van het aantal geïnfecteerde mensen. Dat kan grote gevolgen hebben voor zowel de financiële resultaten als de mentale weerbaarheid van Vebego. Voor alle bedrijven die actief zijn in de facilitaire dienstverlening blijft ook de ontwikkeling van de kantorenmarkt in het post-covidtijdperk een belangrijk vraagstuk. Het aantal benodigde vierkante meters zal mogelijk krimpen, wat een risico is voor de schoonmaakbedrijven en facility management. Tegelijkertijd is de verwachting dat kantoorruimtes anders gebruikt gaan worden, wat weer kansen oplevert voor onze schoonmaakbedrijven en de bedrijven die actief zijn in facility management.

Continuïteit

Vebego heeft een tachtigjarige geschiedenis. Voor de toekomst zien wij geen risico voor het voortbestaan; ook het budgetjaar 2023 had een positief resultaat. De derde generatie Goedmakers is betrokken en actief bij de onderneming, als bestuurder en certificaathouder. Zakelijk zien we dat onze orderportefeuilles goed gevuld zijn. En de retentiegraad is hoog: we weten, in zeer grote meerderheid, onze opdrachtgevers voor langere tijd aan ons te binden.

De liquiditeitspositie, die door de aankoop van hectas enige tijd onder druk heeft gestaan, is nu weer op een stabiel niveau. Opdrachtgevers betalen normaliter tijdig en volledig de openstaande facturen en wij zijn in staat om onze verplichtingen naar medewerkers, leveranciers en overheden tijdig te voldoen. Onze verwachting is dat de personeelskosten, veruit de grootste kostenpost, de komende jaren nog zullen toenemen. De inflatie die op een hoger dan gemiddeld niveau ligt, zal naar verwachting leiden tot loonkostenstijgingen met een marge druk tot gevolg. Vooralsnog zien we mogelijkheden om deze loonstijgingen – grotendeels – door te berekenen in de tarieven.

De liquiditeitspositie voor de langere termijn laat dan ook een positieve ontwikkeling zien. Daarnaast beschikt Vebego over een ruime kredietfaciliteit die kan worden aangewend, mocht dat nodig zijn. Onze solvabiliteit – verhouding eigen vermogen ten opzichte van het totale vermogen – ligt op ruim 25 procent in verslagjaar 2022. Uit deze ratio blijkt dat Vebego goed in staat is om de schulden op lange termijn te kunnen voldoen.

Aantrekkelijk werkgeverschap: de voortdurende uitdaging

Bovengenoemde crisissen hebben grote impact. Maar ze raken ons indirect. Ze veranderen ook niets aan onze visie en waar wij voor staan als organisatie. We willen nog steeds die betekenisvolle werkgever zijn. De crisissen bieden op dat vlak ook nieuwe mogelijkheden en hebben een aantal zaken versneld. Zo zien we bijvoorbeeld dat de behoefte om gebruik te maken van duurzame vervoersmiddelen door de energiecrisis sterk is toegenomen. Daarnaast zien we dat, als gevolg van de inflatie, onze medewerkers aangeven meer uren te willen werken, daar waar er in het verleden meer behoefte was aan parttime dienstverbanden.

De krapte op de arbeidsmarkt vormt een direct risico voor Vebego en haar dienstverlening. Op alle niveaus is het vinden en behouden van goed gekwalificeerd personeel een uitdaging. Individuele dochterbedrijven hebben soms honderden vacatures openstaan. Werkzoekenden hebben in de huidige markt volop keuze en alle ruimte om kritisch te zijn tijdens hun zoektocht naar een baan. Beloning en life/work balance spelen hierbij een bepalende rol. Het is evident dat dit ons raakt en dat dit op termijn directe consequenties kan hebben voor onze dienstverlening. De vraag die dan voorligt is: zijn we nog in staat om onze beloften naar klanten waar te maken?

De belangrijkste mitigerende maatregelen zijn, net als voorgaande jaren, het terugdringen van verloop en verzuim. Als een collega niet wegvalt, is er ook geen behoefte aan vervanging. Verder blijft hybride werken (voor collega’s die het primaire proces ondersteunen) bij veel potentiële werknemers een belangrijke wens/eis. We bieden dit onze medewerkers aan en we maken dit kenbaar via onze vacatures.

Wij geloven in de kracht van verschillen. Ons familiebedrijf moet een plek zijn waar iedereen kan én mag werken, ongeacht etniciteit, afkomst, leeftijd, arbeidsvermogen of geslacht. Een plek ook zonder glazen plafond. We zijn ervan overtuigd dat onze organisatie sterker wordt als we diversiteit omarmen, waarmee we tegelijkertijd de krapte op de arbeidsmarkt (deels) kunnen opvangen. Dit bereiken we onder andere door het programma Talent in Zicht, waarmee we in beeld krijgen welke talenten iemand heeft, welke rol daarbij past en welke ontwikkeling gewenst is. Op deze manier kunnen we talenten van mensen optimaal inzetten en kunnen we tijdig inspelen op de markt.

Steeds complexere wet- en regelgeving

De keuze van Vebego om toe te werken naar een beperkt aantal grote bedrijven is een goed besluit geweest, ook met het oog op de steeds complexere wet- en regelgeving in de landen waar we actief zijn. De overheden, externe financiers, accountants, toezichthouders, de Belastingdienst stellen steeds meer eisen. Om ‘in control’ te blijven, werken we vanuit de holding met een internal auditproces dat ieder kwartaal voorziet in een uitgebreide, op het betreffende land gerichte checklist en een balans databoek. De checklist wordt jaarlijks gemonitord en aangepast aan actuele relevante wet- en regelgeving en eventuele incidenten. De grote bedrijven binnen Vebego nemen ieder kwartaal deze checklist door. Het interne auditteam van de holding controleert deze afgeronde checklists ieder kwartaal. Daarnaast voert dit team bij alle Nederlandse bedrijven een interne audit uit met een steekproefmethodiek die is geënt op de manier waarop de Nederlandse belastingdienst controles uitvoert. Tijdens deze audits verifieert internal audit of de regels correct nageleefd worden en of eventuele onvolkomenheden zijn opgelost.

Medio 2022 hebben Vebego en de Belastingdienst het convenant Horizontaal Toezicht verlengd. De Belastingdienst biedt grote Nederlandse ondernemingen de mogelijkheid om binnen Nederland te werken volgens de principes van Horizontaal Toezicht (HT). Hierbij werkt de fiscus samen met bedrijven op basis van vertrouwen, transparantie en goede afspraken vooraf, en voert - in principe - geen boekenonderzoek uit. Dit soort toezicht wordt bekrachtigd met een convenant. Vebego heeft in 2017 de eerste vorm van HT met de Belastingdienst afgesloten. De afgelopen jaren is het HT doorontwikkeld en zijn de eisen om hieraan te voldoen aangescherpt. Het gaat hierbij onder meer om aantoonbaar fiscaal in control te zijn. Vebego heeft de afgelopen twee jaar stappen gezet om aan deze vereisten te voldoen, zoals het helder formuleren van een fiscale strategie, en de ontwikkeling en implementatie van een Tax Control Framework, inclusief monitoring. Het heeft geresulteerd in een driejarige verlenging van het convenant per 21 juli 2022.

De komst van de grote bedrijven geeft een extra impuls aan kwaliteitsverbetering van de administratieve organisatie. Zo zien we dat in Zwitserland steeds meer administratieve taken centraal worden uitgevoerd door de grootste werkmaatschappij. Dit zorgt voor eenduidigheid in de werkprocessen en vermindert de risico’s. In Nederland is de komst van shared services een belangrijke stap geweest in het efficiënt organiseren van administratieve en backofficeprocessen (onder andere verloning, inkoop, facturatie). Nagenoeg alle Vebego-schoonmaakbedrijven in Nederland maken hier al volledig gebruik van, net als onze products & systems-bedrijven. Vebego stuurt er actief op dat de bedrijven per land hun backoffices meer gezamenlijk organiseren. In Nederland is het shared service center in 2022 uitgebreid met de expertiseteams van HR, duurzame inzetbaarheid, IT, inkoop en juridische zaken. Alle Nederlandse bedrijven, ook diegenen die niet verbonden zijn met het administratieve shared service center, gaan deze diensten afnemen vanuit de gezamenlijke backoffice.

IT-security

De resultaten van de jaarlijkse security audits laten zien dat de informatiebeveiliging bij Vebego jaar op jaar verder verbetert. De geïmplementeerde dataclassificatie, geïmplementeerd in de centrale IT-omgeving, werkt naar behoren en zorgt voor een verbeterde beveiliging van onze documenten. Het aansluiten van meerdere Vebego-bedrijven op de centrale IT-infrastructuur zet gestaag door. Voordeel hiervan is dat het de onderlinge samenwerking tussen de Vebego-bedrijven vergemakkelijkt en voor verbetering van hun IT-security zorgt. Ook de komende jaren zetten we deze implementatie verder voort.

Financiële impact risico’s

Het risicoprofiel van Vebego wordt enerzijds bepaald door de geografische spreiding van de dienstverlening over België, Duitsland, Nederland, Oostenrijk en Zwitserland. En anderzijds door de diversificatie in de dienstverlening zoals facility services, zorg, groenvoorziening, facility management en products & systems. Vanwege deze dubbele spreiding is er sprake van een variërende risicobereidheid. Het businessmodel, de focus op de markt, de processen en de continue monitoring van KPI's maken het voor de individuele bedrijven mogelijk om zeer snel te anticiperen op eventuele groei of daling in de markt. Zowel centraal als lokaal worden risico's en kansen beoordeeld en aangepakt.

De risicobereidheid volgt uit de strategie en de gestelde doelen en is als volgt in te delen:

Strategisch: er worden risico's genomen om autonoom te kunnen groeien. Met de inzet, gedrevenheid en het innovatieve vermogen van de medewerkers is Vebego in staat risico's om te zetten in kansen;

Operationeel: door jarenlange ervaring in de bedrijven kunnen risico's weloverwogen worden genomen. Bewezen concepten en werkwijzen worden zowel centraal als decentraal geïmplementeerd. Vebego neemt eveneens weloverwogen grote corporate (IT-) projectrisico's als er sprake is van een noodzakelijkheid en de langetermijnstrategie daarmee wordt ondersteund;

Financieel: het financiële beleid is terughoudend, met een focus op (autonome) groei en financiering zonder afhankelijkheid van kredietinstellingen. Liquiditeits- en kredietrisico's worden tot een minimum beperkt (zie ook hieronder);

Financiële rapportage: Er is beperkt sprake van schattingsonzekerheden in de financiële administratie;

Compliance: Vebego heeft als doelstelling 100% compliant te zijn aan wet- en regelgeving en aan eigen interne procedures en gedragsregels. Een speciaal hiervoor opgezette afdeling Risk & Compliance monitort de naleving hiervan. Het nakomen van gemaakte afspraken met klanten en leveranciers en goed werkgeverschap staan bij Vebego hoog in het vaandel.

Valutarisico

Vebego is actief in de Europese Unie. Het valutarisico is minimaal doordat de Vebego-ondernemingen aan klanten in lokale valuta factureren en ook medewerkers en leveranciers in lokale valuta betalen.

Prijs-, kasstroom, liquiditeits- of kredietrisico

Liquiditeitsrisico is het risico dat Vebego niet in staat is om aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Vebego kiest voor de benadering dat zij altijd voldoende liquide middelen beschikbaar heeft om aan dergelijke verplichtingen te voldoen wanneer deze verschuldigd zijn, zowel onder normale omstandigheden als onder stressvolle omstandigheden. Dit risico wordt beheerst door voldoende beschikbaarheid van geld en kredietlijnen.

Kredietrisico bij Vebego betreft de mogelijkheid dat klanten en andere tegenpartijen mogelijk niet in staat zijn om hun verplichtingen richting Vebego af te wikkelen. De afdelingen debiteurenbeheer van de Vebego-bedrijven monitoren dit kredietrisico wekelijks. Het kredietrisico van Vebego is beperkt gezien de spreiding over vele klanten in een groot aantal branches en landen.

Veerkracht

De hoge inflatie, de voortdurende beweging op de arbeidsmarkt (met name de krapte) en de duur van de oorlog in Oekraïne zijn - in combinatie met de nasleep van de covid-crisis - de belangrijkste factoren die onze strategische en operationele risico’s beïnvloeden. De impact op Vebego hangt enerzijds af van individuele factoren, anderzijds van factoren die met elkaar samenhangen en elkaar versterken. Vooralsnog zien wij nu geen redenen om ons systeem van interne risicobeheersing in 2023 aan te passen. Het is ondoenlijk om de consequenties te bepalen van risico’s die zich in de toekomst zouden kunnen voordoen, maar die niet of onvoldoende ondervangen worden in het huidige systeem van risicobeheersing. Vebego heeft in het verleden laten zien dat zij veerkrachtig is op dit gebied en in staat om de organisatie daar waar nodig aan te passen aan snel veranderende omstandigheden. De bedrijven zijn in staat om snel te anticiperen op veranderingen. Vebego is en blijft een sterk en solide familiebedrijf dat conservatief is gefinancierd en tegen een stoot(je) kan.

Onze externe audit op de jaarrekening wordt door Deloitte uitgevoerd.